نقش دولت ارمنستان و سکوت دولت ایران در قبال آلودگی رود ارس (آراز)
۳۷۵
امضا
۵۰۰
هدف
نقش دولت ارمنستان و سکوت دولت ایران در قبال آلودگی رود ارس (آراز)
نوشته یک کنشگر تُرک
سالهاست که دولت ارمنستان پساب‌های ناشی از فعالیت‌های صنعتی و معدنی خود را بدون هیچ گونه تصفیه‌‌ای در رود ارس تخلیه می‌کند. یکی از مهمترین منابع آلوده‌کننده‌ی رودخانه‌ی ارس، نیروگاه متسامور در ۳۶ کیلومتری ایروان می‌باشد. این نیروگاه که در ۱۹۷۰ ساخته شده، «خطرناک‌ترین نیروگاه اتمی جهان و یکی از پنج نیروگاه نسل اول دنیا» به‌شمار می‌رود. گفتنی است فاضلاب نیروگاه اتمی متسامور ارمنستان که سالانه چند صد تن اورانیوم مصرف می‌کند، بدون هیچ‌گونه تصفیه وارد ارس می‌شود.
مسئولان جمهوری اسلامی ایران به دلیل مماشات با جمهوری ارمنستان یا منکر آلودگی ارس از فلزات سنگین و مواد رادیواکتیو می‌باشند، یا شدت و غلظت آن را طوری نشان می‌دهند که خطرناک جلوه نکند. اما گزارش‌های بهداشتی از افزایش بیماری‌ها، سرطان، به ویژه سرطان معده، میان حاشیه‌نشینان کرانه‌های ارس در ایران، جای انکار باقی نمی‌گذارد. همچنین نشت مواد رادیواکتیو از نیروگاه هسته‌ای و قدیمی و غیراستاندارد مذکور به رود ارس ــ که به‌علت کهنگی قطعات و احتمال خطرآفرینیِ فراوان جانی و محیط زیستیِ نیروگاه هسته‌ای متسامور ارمنستان رخ می‌دهد ــ از سوی کارشناسان منطقه‌ای و بین‌المللی و اتحادیه اروپا تأیید شده است.
شهرهای صنعتی «میری»، «آگاراک»، «نیو وادی» و «شوانیدزور» در کشور ارمنستان موجب آلودگی‌های آشکار و پنهان هستند که گاهی با حجم بالایی وارد رودخانه ارس می‌شوند. ورود این مواد آلوده از کف رودخانه ارس یا از مسیرهای تعبیه شده در مکان‌های کمتر قابل دید توسط مرزبانی صورت می‌گیرد. این آلودگی‌ها تا کیلومترها ساختار بیولوژیکی رود ارس را برهم ریخته‌اند. از مجموع عناصری که به‌عنوان فلزات سنگین می‌شناسیم، ۵۹ نمونه فلز در آب و ۶۱ نمونه فلز در رسوبات وجود دارد. همچنین این پژوهش بر وجود «سُرب» بیش از حدِ مجاز و «آرسنیک» در آب ارس تأکید دارد که حتی در ماهیان نیز آزمایش و تأیید شده است.
این آلودگی‌ها، که درنهایت منجر به آلودگی آب آشامیدنی و آب کشاورزیِ منطقه بزرگی در خاک ایران می‌شود، با بروز انواع بیماری‌ها، بخش بزرگی از حیات انسانی، حیوانی، و گیاهیِ کشور را با مخاطرۀ مواجه کرده است. این وضعیت به ویژه خسارتِ جبران‌ناپذیر در حوزه‌ی انسانی و محیط زیستی برای سه استان اردبیل، آذربایجان‌شرقی، و آذربایجان غربی است. در سال‌های گذشته اردبیل رتب‌ی اول ابتلاء به سرطان معده و گوارش را در کشور داشته است. آب آلوده یکی از سبب‌های ابتلاء به بیماری سرطان معده و گوارش معرفی شده است.
دریاچۀ سد خداآفرین که بر روی ارس ساخته شده (در مرز ایران و جمهوری آذربایجان)، مولود احداث سد و دریافت آب‌های رودخانه‌های «خومارلی» از آذربایجان و رودخانۀ ارس است. این سد قرار است آب آشامیدنیِ شهرهای تورک نشین ایران و آب کشاورزی زمین‌های وسیعی را در دو طرف مرز ایران و آذربایجان تأمین کند. آب رودخانۀ ارس در این منطقه مملو از انواع آلودگی‌های خطرناک و فلزات سنگین است.
بهار ۱۴۰۲ مقاله‌ای علمی از سوی گروه‌های جغرافیای سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه «خوارزمی» (تهران) تدوین شد که خشکیدن دشت‌های حاصلخیز منطقه به‌ویژه «مغان»، نابودی جنگل‌های «ارسباران»، و تهدید امنیت غذایی در شمال باختری کشور را به‌دلیل آلودگی رودخانۀ ارس توسط ارمنستان و مشخص‌نبودن رژیم حقوقی رودخانه میداند. این گزارش در مورد عناوین کدگذاری‌شدۀ آلاینده‌های ارس، ریختن پساب از خاک ارمنستان، ازبین‌رفتن ماهی‌ها و آبزیان (طی سال‌های ۹۵ و ۹۶ گزارش‌ها و خبرهایی مبنی‌بر تلفات یکباره و گستردۀ ماهیان در پایین‌دست خداآفرین منتشر شده است)، آلوده‌شدن آب ارس به فلزات سنگین آلومینیوم، مس و آهن به میزان بیش از حد مجاز، رهاکردن پساب‌های صنعتی سنگین، و عملکردِ نیروگاه هسته‌ای متسامور را به‌عنوان برخی از تهدیدهای ارس معرفی می‌کند که باید در مناسبات هیدروپلیتیک کشورهای حوضۀ آبریز «کورا-ارس» مورد توجه قرار گیرند. این گزارش در بخشی مجزا، منطقۀ «مِغری» ارمنستان را به‌عنوان محل ورود آلاینده‌ها به رودخانه اعلام می‌کند و بیان می‌‌دارد که فاضلاب صنعتی و پساب حاصل از استخراج فلزات و همچنین ترکیبات پرتوزا از این منطقه به رودخانه وارد می‌شوند.
نکته‌ی مهم درباره آب ارس، آلودگی آب این رودخانه به فلز سرب است. استاندارد آب پاک ایالات متحده، مقدار مجاز برای سرب در آب آشامیدنی را «صفر» ذکر کرده است، اما حداکثر مجاز سرب براساس استاندارد ملی ایران در آب شرب ۱۰ میکروگرم در لیتر تعیین شده است. براساس نتایج آنالیز، غلظت فلز سرب قبل از نوردوز ۸.۴۱ میکروگرم در لیتر است که در دوزال به ۲۷.۰۴ میکروگرم در لیتر و در کردشت به ۱۴۰.۸۴ میکروگرم در لیتر (۱۴ برابر حدمجاز) افزایش می‌یابد.
در سد خداآفرین نیز این مقدار ۲۶.۶۱ میکروگرم در لیتر تعیین شده است که بیش از ۲.۶ برابر حد مجاز است. باتوجه‌به خطرات ناشی از مواجهه با سرب، به نظر می‌رسد یکی از مهمترین خطرات بهداشتی و محیط‌زیستی ناشی از آلودگی آب رودخانۀ ارس توسط معدن آگاراک (از شهرهای ارمنستان در استان سیونیک و در مرز ایران) و تخلیۀ سرب به آب رودخانۀ ارس باشد که منجر به آلودگی شدید آب این رودخانه شده و نهایتاً سد خداآفرین را نیز آلوده کرده است.
دولت ارمنستان مدت‌های طولانی است که از معادن مس واقع در حاشیۀ شمالی رودخانۀ ارس بهره‌برداری می‌کند و این اقدامات باعث کاهش کیفیت آب این رودخانۀ مرزی شده است. همچنین، تخلیه و انباشت پسماندها و باطله‌های معدنی مس در طول چندین دهۀ متمادی در طول رودخانۀ ارس از سوی ارمنستان و بعضاً شکستن برخی از این سدهای باطلۀ معدنی، باعث انتشار آلاینده‌های زیادی در این رودخانه و کاهش کیفیت آب می‌شود.
ما امضا کنندگان این دادخواست، خواستار اقدام جدی مقامات ایران در قبال جمهوری ارمنستان جهت قطع ورود آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های هسته‌ای، صنعتی، و معدنی به رود ارس می‌باشیم.
رویدادهای اخیر
-
از این استان‌ها امضا جمع شد
استان تعداد امضاها استان البرز ۶ استان اردبیل ۲۰ استان بوشهر ۱ استان چهارمحال و بختیاری ۱ آذربایجان شرقی ۴۰ استان فارس ۱ استان گیلان ۲ استان گلستان ۰ استان همدان ۰ استان هرمزگان ۰ استان ایلام ۱ استان اصفهان ۵ استان کرمان ۳ استان کرمانشاه ۱ استان خوزستان ۳ استان کهگیلویه و بویراحمد ۰ استان کردستان ۰ استان لرستان ۰ استان مرکزی ۱ استان مازندران ۳ استان خراسان شمالی ۰ استان قزوین ۲ استان قم ۱ استان خراسان رضوی ۶ استان سمنان ۱ استان سیستان و بلوچستان ۱ استان خراسان جنوبی ۰ استان تهران ۵۶ استان آذربایجان غربی ۱۰ استان یزد ۱ استان زنجان ۲ این دادخواست تا کنون ۳۷۵ امضا جمع کرده است. ۷۹% از ایران آمده؛ و حدود ۲۱% امضا از خارج از ایران رسیده است. برای شناخت بیشتر از ترکیب آمار امضاها در نقشه ایران اینجا کلیک کنید. -
تازه‌ترین امضاها
-
-
For Azerbaijan
-
Azerbaijan
-
Azerbaijan
-
حمایت از ارس
-
-
توافق برای رفع مسمومیت رود ارس ـ آلودگی سمی رودخانه را تایید کردند
خبرگزاری فارس پنجشنبه ۲۵ آبان خبر داد که برای پایش و قطع آلودگی رودخانه مرزی ارس جلسه‌ای مشترک میان نمایندگان ایران و ارمنستان تشکیل شد. به گزارش خبرگزاری فارس در این جلسه که روز پنجشنبه برگزار شد سرپرست گروه ایرانی «ایرج حشمتی»، معاون محیط انسانی سازمان حفاظت محیط زیست، حضور داشت. بنابر این گزارش، در این نشست «توافق شد دولت‌های دو کشور برای حل‌وفصل قطعی موضوع ورود آلودگی‌های معدنی و صنعتی به رودخانه ارس طی یک سال اقدام کنند».
-
یک کنشگر ترک این دادخواست را تنظیم کرد
آراز چایی کیرلنمه‌سی دوردولورسون