کۆتایی بە کوشتنی کۆلبەر بهێنن!
۳۹۸
واژۆ
۵۰۰
ئامانج
٢٦ی پووشپەڕی ١٤٠٣بەپێی ئاماری تۆڕی مافی مرۆڤی کوردستان، لە ساڵی ١٤٠٢دا، لانیکەم ٣٩ کورد لە ناوچە سنوورییەکانی پارێزگاکانی ئازەربایجانی ڕۆژئاوا، کوردستان و کرماشان کوژراون. لەو ژمارەیەش ٢٧ کەس کە منداڵێکیان تێدایە، ڕاستەوخۆ لەلایەن هێزە سەربازییەکانی ئێرانەوە کراونەتە ئامانج و کەسێکیش بە تەقەی پاسەوانی سنووری عێراق کوژراوە.
لەو ماوەدا ٣٥٦ کۆلبەر بە گرانی بریندار بوون. لەو ژمارەیە ٣١١ کەس کە ١٥ کەسیان منداڵ بوون بە تەقەی هێزە سەربازییەکانی کۆماری ئیسلامی بریندار بوون، هەشت کەس بە لێدان بریندار بوون، ٦ کەس بە هۆی کەوتنەخوارەوە لە بەرزاییەکان لە کاتی ڕاوەدوونان لە لایەن سەربازان بریندار بوون و پێنج کەسیش بە تەقەی هێزەکانی پاسەوانانی سنووری عێراق بریندار بوون. بریندارەکانی دیکە بریتین لە ١١ کەس بەهۆی ڕووداوی هاتوچۆوە، ٩ کەس لە ئەنجامی کەوتنەخوارەوە لە بەرزاییەکانەوە، هەروەها ٦ کەس لە تەقینەوەی مینی چێندراودا.
لە نیوەی یەکەمی ساڵی ٢٠٢٤دا، بەپێی ئاماری ئاژانسی "کۆردپا"، ٣٣ کەس گیانیان لەدەستداوە و ٢٥٤ کەسیش برینداربوون کە ١٤یان منداڵن. زۆربەی ئەو حاڵەتانە بەهۆی تەقەی هێزە ئەمنییەکانەوە بووە. ساڵانێکی زۆرە کورد لە ناوچە سنوورییەکانی ئێران، عێراق و تورکیا لە پارێزگاکانی ورمێ، کوردستان، و کرماشان، بە هۆی نەبوونی پلان و ژێرخانی ئابووری، و بە هۆی هەڵاواردن و نایەکسانی بە بەراورد بە شارە ناوەندییەکان، بۆ مانەوە و بەردەوامی ژیان ڕویان لە کۆلبەری کردووە.
کۆلبەری "ناچاری"یە، نەک هەڵبژاردن. کۆلبەری پیشەیەکی مەترسیدارە کە بەهۆی نەبوونی هەلی کار و ئابووری بەرهەمدار بووەتە تاکە ڕێگە بۆ پەیداکردنی پارە. زۆرێک لە کۆلبەرەکان بەهۆی تەقەی ڕاستەوخۆی هێزە سنوورییەکان، کەوتنەخوارەوە لە بەرزاییەکان، یان تەقینەوەی ئەو مینانەی کە لە شەڕی ئێران و عێراق بەجێماون، گیان لەدەست دەدەن.
کۆلبەری تەمەن و ڕەگەز نازانێت، لە منداڵی ١٣ ساڵەوە تا ٧٠ ساڵ بۆ ئامادەکردنی نانی ڕۆژانە دەچنە کۆلبەری. کۆلبەری قاچاخچیەتی نییە، بەڵکو ڕەنگدانەوەی سەرکوتێکی مێژووییە کە لەگەڵ دروستبوونی دەوڵەت-نەتەوەیی مۆدێرن هاتە ئاراوە. ئەم بێ بایەخ کردنی گەلی کوردە دەرئەنجامی سیاسەتی نیمچە کۆلۆنیالیزمی حکوومەتی ناوەندییە بەرامبەر بە نەتەوەکانی دیکەی ئێران. هەژارکردنی سیستماتیکی لەلایەن حکومەتی ناوەندی، ستەمکاری ئابووری و نەتەوەیی، لە دۆخی کۆلبەریدا دەردەکەوێت. ئێمە واژۆکارانی ئەم داواکارییە داوا لە ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ و دامەزراوە پەیوەندیدارەکان دەکەین کە بێدەنگی خۆیان لە بەرامبەر کوشتنی ڕۆژانەی کۆلبەران دا بشکێنن.
داواکارین کۆماری ئیسلامی ئێران پابەند بێت بە گرتنەبەری ئەم ڕێوشوێنانە:١. دەستبەجێ تەقەکردن و توندوتیژی و هەراسانکردنی ڕاستەوخۆی کۆلبەرەکان لەلایەن هێزە سنوورییەکانی ئێرانەوە ڕابگرن.٢. رێبدرێت بە کۆڵبەران بەبێ دەستێوەردان کار بکەن بۆ ئەوەی هەلی کاری بەردەوام دروست بکرێت.٣. قبوڵکردنی چاودێری نێودەوڵەتی بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ کوشتنی سیستماتیکی کۆڵبەران و گەرەنتی کردنی پاراستنی مافی ژیانیان.
داوای دەستێوەردانی خێرای ڕێکخراوە یاسایی و دادوەرییە نێودەوڵەتییەکانین بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ کوشتاری سیستەماتیکی کۆلبەران.
ڕووداوەکانی ئەم دواییە
-
شوێنی واژۆکان
پارێزگا ژمارەی واژۆکان پارێزگای ئەلبۆرز 8 پارێزگای ئەرده‌بیل 0 پارێزگای بوشێهر 0 پارێزگای چوارمەحاڵ و بەختیاری 0 پارێزگای ئازەربایجانی ڕۆژهەڵات 4 پارێزگای فارس 1 پارێزگای گیلان 0 پارێزگای گۆڵستان 1 پارێزگای هەمەدان 2 پارێزگای هۆرمۆزگان 1 پارێزگای ئیلام 2 پارێزگای ئیسفەهان 2 پارێزگای کرمان 1 پارێزگای کرماشان 2 پارێزگای خوزستان 1 پارێزگای کۆهگیلویە و بۆیرەحمەد 0 پارێزگای کوردستان 8 پارێزگای لۆرستان 0 پارێزگای مه‌رکه‌زی 1 پارێزگای مازەندەران 0 پارێزگای خوراسانی باکوور 0 پارێزگای قەزوین 0 پارێزگای قوم 0 پارێزگای خوراسانی ڕەزەوی 1 پارێزگای سێمنان 0 پارێزگای سیستان و بەلووچستان 1 پارێزگای خوراسانی باشوور 0 پارێزگای تاران 31 پارێزگای ئازەربایجانی ڕۆژئاوا 1 پارێزگای یەزد 2 پارێزگای زەنجان 0 ئەم داواکارییە تا ئێستا واژۆی 398 ی وەرگرتووە. نزیکەی 86%ی واژۆکان لە ئێرانەوە دێن. نزیکەی 14%ی واژۆکان لە دەرەوەی ئێرانەوە دێن. بزانە چۆن دادخاست نەخشەی واژۆ دروست دەکات. -
نوێترین واژۆەکان
-
واژۆ لە ڕیگای تێلیگرام -
تیراندازی مستقیم، قتل، خشونت، و آزار کولبرها به دست نیروهای مرزی ایران.
-
تیراندازی مستقیم، قتل، خشونت، و آزار کولبرها به دست نیروهای مرزی ایران.
-
تیراندازی مستقیم، قتل، خشونت، و آزار کولبرها به دست نیروهای مرزی ایران.
-
تیراندازی مستقیم، قتل، خشونت، و آزار کولبرها به دست نیروهای مرزی ایران.
-
-
در روز جهانی حقوق بشر، هفت کولبر توسط نیروهای مرزی حکومتی مجروح شدند
به گزارش آرین تی‌وی، شامگاه سه‌شنبه، ۲۰ آذرماه، نیروهای رژیم ایران در منطقه نوسود هورامان گروهی از کولبران را با حمله مسلحانه مورد هدف قرار دادند. یکی از مجروحان این حادثه، مصعب سبزواری، در تاریخ ۲۳ آذر جان خود را از دست داد.
-
-
بانه؛ جان‌باختن ناصر عثمانی، کولبر اهل ربط در اثر سقوط از ارتفاع
ناصر عثمانی، کولبر اهل ربط شهرستان سردشت در حین کولبری در مناطق مرزی شهرستان بانه بر اثر سقوط از ارتفاع جان خود را از دست داد.
بنا به اطلاع شبکه حقوق بشر کردستان، شامگاه چهارشنبه ۱۰ مرداد ۱۴۰۳، وی در حین کولبری در ارتفاعات مرزی « نیروان» بانه دچار سقوط شد و جان خود را از دست داد. روز پنج‌شنبه ۱۱ مرداد، پیکر این کولبر پس از جستجوی چند ساعته مردمی در این منطقه مرزی پیدا شد و برای خاکسپاری به ربط انتقال یافت. ناصر عثمانی، ۴۲ ساله، پدر یک فرزند و اهل ربط استان آ‌ذربایجان غربی بود.
- ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ -
دستکم چهار کولبر بر اثر ضرب و شتم نیروهای هنگ‌مرزی در نوارمرزی نوسود، زخمی شدند.
به گزارش کولبرنیوز، بامداد روز پنج‌شنبه ۴ مردادماه ۱۴۰۳، نیروهای هنگ‌مرزی در نوارمرزی نوسود دستکم چهار کولبر را مورد ضرب و شتم قرار داده و به شدت زخمی کردند. بر اساس این گزارش هویت این کولبران «محمد (فامیلی نامشخص)»، «بهروز (فامیلی نامشخص)»، «دلیار (فامیلی نامشخص)»، «حسام (فامیلی نامشخص)» و همگی از اهالی روستای «دشه» از توابع شهرستان پاوه می‌باشند.
- ۴ مرداد ۱۴۰۳ -
ریبوار رشیدی، کاسبکار کُرد در اثر شدت جراحات ناشی از تیراندازی نیروهای مرزبانی ایران جان باخت
ریبوار رشیدی، کاسبکار اهل بانه پس از دو هفته بستری شدن در یکی از مراکز درمانی سنندج، به علت شدت جراحات جان خود را از دست داد. بنا به اطلاع شبکه حقوق بشر کردستان، این کاسبکار در تاریخ ۱۷ تیر در منطقه مرزی «هنگه‌ژال» بانه استان کردستان با تیراندازی نیروهای مرزبانی ایران به شدت مجروح شد. ریبوار رشیدی برای مداوا به یکی از مراکز درمانی سنندج منتقل و یک پای وی از زانو قطع شد. او که به دلیل شدت جراحات در کما به سر می‌برد، یکشنبه ۳۱ تیر جان باخت.
- ۳۱ تیر ۱۴۰۳ -
یک کنشگر کُرد ئەم داواکارییەی ڕێکخست
